TIMENNA

Expressions

IWAREN I TIRIN ATTAS IMAN DI RECWAGHED UÂEMMA


UMLAN N MARRA RECWAGHED UÂEMMA


NIE - Uttun n usteâref ubarrani

UTTUN N PASAPURTI

UMLAN N BENADEM ABARRANI:
 Isem amezwaru n tarrawt
 Isem wis tnayen n tarrawt
 Isem
 Amcan n wexraq
 Ass n wexraq
 Ma d ayaz nigh tamghart
 Addad aghrim (Aâezri / Imrec / Ajjer / Imtelaq / Imsefraq)
 Tammart n wexraq
 Tammart n taghelna
 Isem n baba
 Isem n yemma
 Azeddugh di Spanya (Zenqet/ Plasa)
 Uttun n zenqet nigh n plasa
 Pisu
 Tilifun
 Taghiwant
 Uttun Usenduq n tebratin
 Tamnat

UMLAN N UGENSES ASAD'UF N UMETTA:

Isem d ismawen n tarrawt
Azwel ix itiri agenses: (Baba / Yemma / Asalel asad'uf)
Azmul

TAZEDDIXT MANI GHA SEKKAN TIBRATIN:

TAREZMI IMEKSIN:

 Ass
 Adabu
 Temwaca
 Tetwarfed
 Ass di gha tebda
 Ass uqettu

IFESSIREN:

  • Âemmarit s tira n 2 uttun i ass, 2 i ccha d 4 i ussegwas di nidam- a.

  • Carred' s ijj n X taxxant ixessen.

  • Âemmarit s macina nigh s stilu d abarcan s usekkil n wed'baâ.

  • Wa tari ca deg imucan ix yedja tiri.

  • Seh'da erasel d kupya.

  • Ixessa adefêed erasel n recwaghed, uca adactwarran xmi iten gha xzan ak
     kupyat.

  •  Ercighed uâemma batter. Wa izemma adimenz.

 

UMLAN ITBEDDAREN X DIGG N TIMETTAT

TIMETTAT N TESRIH' N TAZEDDIXT

Tesrih' amezwaru n erweqt

Tesrih' n wexraf amezwaru

Tesrih' n wexraf wis tnayen:

  • Tiggit amattu n tazeddixt bera arrbeh'.

  • Mis umezdagh s recwaghed tiri yexreq di Spanya.

  • Mis ubarrani wa yexreq ca di Spanya, mis n usepanyu nigh umezdagh s recwaghed nigh aqet adu tamad'irt.

Tesrih' ghi x ca imaghlayen:

  • Attaf x erxedmet

  • Attaf x timetti

  • Attaf x tarrawt

  • Amesten aghraghlan

  • Ibarraniyen imutyen

  • Tarrawin n yenni ih'aman

  • Resbab ilsiyen:

    • Ighetasen n ca tirmeggiyin (mgal izerfan n ixeddamen, di sibbet ufazi nigh uâeddi x tarrawt)

    • Rehrac idyusin s erghefret, axatar, iteh'waja aqaber adawsan i wa izemman aghas yirin di tammurt ennes

    • Axatar i taghellist ennes nigh i tarrawt ennes

    • Acaci ak iduba ideblin

    • Acaci ak iduba imsultan,n asanduq n tinâacin nigh iccerâien

    • Asrah' azayez

    • Aghellis aghelnaw

    • Imezyanen i gha yedja tamad'irt uca arami mghan wasnucin tesrih' n tazeddixt

Turagt n wakud azgrar:

  • Tiri nezdegh s recwaghed bera asbeddi di tammart tasepanyut 5 issegwasen

  • Tiri d amezdugh itxeddas ijj n texriset n tiwsi n tuwsat

  • Tiri d amezdugh itxeddas ijj n texriset n tiwsi n bera tizemma tekmer i rebda nigh uâuweq ameqran

  • Tiri nexreq di Spanya uca xmi gha nawed temgha adenesyin tamezdixt s recwaghed di Spanya 3 issegwasen enni qber i timettat

  • Atiri tughanegh d asepanyu x rejdud uca nwedda taghelna tasepanyut

  • Atiri tughanegh, arami niwed temgha di resnin, adu tamad'irt n ca tamesmunt tasepanyut bera asbeddi 5 issegwasen qber i timettat

  • Tiri wa ghanegh tammart nigh tiri d izruzagh

  • Tiri nemmani s usbiyen di afara ademsi, ussnan nigh adelsan n Spanya nigh di tarezmit n Spanya gha barra

TIMETTAT N TESRIH' N TAZEDDIXT N ERWEQT D ERXEDMET

Umlan n tesrih' intetta:

  • Erxedmet gha inneghnit tamezwarut

  • Erxedmet gha inneghnit n wexraf amezwaru

  • Erxedmet gha inneghnit n wexraf wis tnayen

  • Erxedmet ixfennegh tamezwarut

  • Erxedmet ixfennegh n wexraf amezwaru

  • Erxedmet ixfennegh n wexraf wis tnayen

  • Abedder n digg n erxedmet

  • Abedder n tammart n erxedmet

  • Asmuni n erxedmet gha inneghnit d ixfennegh

  • Abedder n erxedmet gha inneghnit gha ixfennegh

 Izubaz itbanen s anzaten:

  • Attaf n imucan n rexdayem n raman

  • Amremrac nigh tamremract nigh mis ubarrani d amezdugh di Spanya s tesrih' yexref, mis usepanyu d aghelnan nigh zi umuni arupi tiri ghas ijj ussegwas n tazeddixt

  • Bab n ijj n tesrih' n eqber n erxedmet yazzu axraf ennes

  • Axeddam itwah'daj i wakeb n wexraf n ijj twakebt nigh tighelmin usufegh

  • Atiri tugha ghanegh azayer n uzrazagh di assegwas awani qettu ennes

  • Atiri tugha qebrenanegh wa ghanegh tammart di assegwas awani awedda n addad- a

  • Tiri ntsarraf x babatnegh nigh yemmatnegh d tarwa ennegh i gha yedja taghelna tasepanyut

  • Tiri nexreq u nzeddegh di Spanya

  • D mis nigh d ayaw n usepanyu x rejdud

  • D amezyan maca izemma adyexdem u ghas tesrih' n tazeddixt s tamard'it

  • D bab n tesrih' n tazeddixt ghi x ca imaghlayen

  • Tiri tughanegh d ayetbab n tesrih'at n erxedmet n erweqt deg 4 issegwasen kemren

Addad i tugha ghas:

  • Tugha d bab n ijj n tesrih' n ughimi x tighuri deg abeâda 3 issegwasen

  • Tugha d bab n ijj n tesrih' n tazeddixt

  • Tugha d bab n ijj n tesrih' n tazeddixt ghi x ca imaghlayen

  • Tugha d bab n ijj n tesrih' qber n taxeddixt d erxedmet

TIMETTAT N TESRIH' N TAZEDDIXT N ERWEQT D ERXEDMET GHA INNEGHNIT GHI N IJJ UD'UMI

Izubaz n wad'af:

  • N ijj n erweqt nigh i tafedjah't

  • Rebni nigh assedjih'

  • Ca n aggayen (imuras n tamehla tuâra, inaddalen isadaren, inuzar, d inneghnit)

  • Tighuri nigh iremmaden isadaren

Umlan n erxedmet:

  • Isem / isem ametti n tarmist

  • Uttun usteâref usenduq anawak n tinâacin n tarmist

  • Erxedmet n tamrist (amecnaw: tafedjah't, rebni, isensan d imaccan, tanezzut, rexdayem di tudrin …)

  • Tawuri nigh amcan n erxedmet (amecnaw: amaris n tafedjah't, amaris n rebni, wenni isnenan, wenni isnuzan, taxedant n tadart...)

  • Azeddugh (zenqet nigh plasa ) / uttun (zenqet nigh plasa) / pisu

  • Uttun usenduq n tebratin

  • Tamnat wemcan n erxedmet

TIMETTAT N TESRIH' N TAZEDDIXT N ERWEQT D ERXEDMET I TIGGIT N REXDAYEM BARRA I AGHLAN

Izubaz n wad'af:

  • Ammuti n erweqt n ixeddamen umi gha ggen kuntratu mah'enda adeggen rexdayem di Spanya

  • Amutti n erweqt n ixeddamen gha imucan n erxedmet di Spanya n tarmist nigh n aggay n tirmisin wiked ixeddem

  • Ammuti n erweqt n ixeddamen imazzayen attas mah'enda adeggen axza nigh asini i rebni d issedjih'en idjan di barra

Umlan n umetta (tarmist i yexsen atesmuti nigh agensas usad'uf ennes di Spanya)

Umlan n tarmist igha yedja irarayen s tiggit n rexdayem barra i aghlan

TIMETTA N USLID I TESRIH' N ERXEDMET

Izubaz n wad'af:

  • Amâedjem, anagmay nigh amassan idâard'ent nigh idkuntratan tideblin izuyaz tisepunya nigh udusen ensent

  • Aselmad, amâedjem, anagmay nigh amassan itâarred' nigh itkuntrata ijj n tasdawit tasepanyut mah'enda adyegg imuhal n tasghuri nigh n tighuri

  • Ixeddamen inemhalen nigh aselmad n tisuda tidelsan nigh iselmaden n iwunak neghnit, nigh d usligen, i gha yedja tissas teqber

  • Anawar aghrim nigh aserdas n tideblin tiwanakin tibarraniyin itiri teggent iremmaden x tiggit n imsetfaqen n umedhel

  • Anmeghray n allalen tamyad'awt ibarraniyen

  • Amsisa n ijj n tughdat tamassant tagraghlant tiri tegg rexdayem d tagmi di Spanya, tiri ghasent tesrih'at ensent nican

  • Anazur mah'enda adyegg ca isekkiren tiri maci n ijj armud d azira

  • Aneghlaf agurram nigh amsisa n Taknist nigh n tisret teggez di Aggez n Timesmunin Tigurramin

  • Amgenses n inmula nigh tuddsiwin tisemrasin s tissas tigraghlanin

  • Asepanyu x rejdud iwedda taghelna tasepanyut

  • Amezyan i erxedmet, ghas tamad'irt n ijj n tamesmunt n umesten n imezyanen, i timegga itâawanen ad'yadef di timetti

 TIMETTA N TESRIH' N ERXEDMET

Izubaz n wad'af:

  • Aniri d bab n ijj n tesrih' n ughimi i tighuri nigh i tagmi

  • Aniri d amemrac nigh tamemract nigh mis n bab n tesrih' n tazeddixt x takessit n tarrawt

  •  Aniri d bab n tesrih' n tazeddixt ghi x ca imaghlayen cnaw abarrani immutwen nigh d tarrawt n uzrazagh

  • Aniri d bab n tesrih' n tazeddixt ghi x ca imaghlayen x resbab ilsiyen

  • Aniri d bab n tesrih' n tazeddixt ghi x ca imaghlayen x ucaci ak iduba ideblin, ak tamsulta, ak asanduq n tinâacin nigh ak iccerâien

  • Aniri d bab n tesrih' n tazeddixt ghi x ca imaghlayen x wasrah' azayez nigh aghellis aghelnaw

  • Aniri d bab n tesrih' n tazeddixt ghi x ca imaghlayen arami d amezyan adu tamad'irt uca arami yemgha was ucin ca tesrih' n tazeddixt

  • Aniri d axeddam iâettun reh'dadat


AÂRAD' N ERXEDMET I IXEDDAMEN IBARRANIYEN

Tarmist:

  • Isem d ismawen n tarrawt

  • Netta d (aselway, anedbal, anemhal…)

  • Nekwet nigh uttun n usteâref ubarrani (n benadem ix nessiwer qber)

  • Asemmi ametti (isem n tarmist)

  • Uttun usteâref usenduq anawak n tinâacin (n tarmist)

  • Angal n reh'sab uxeddes i Taghellist Tamezdayt (teqqa ma ijj n tamrist tegga ad'af ennes di Taghellist Tamezdayt)

  • Armad udmis (cnaw ina: tafedjah't, rebni, isensan d imaccan, tanezzut, rexdayem di tudrin …)

  • Azeddugh ametti (tansa n tarmist)

  • Amcan n erxedmet (mara tarmist ghas kta zeg ijj n erfaâ)

Tifedwin n weârad:

1) Degg n akuntrata (ini ma i ukemmer d ussedjih' n erxedmet enni, d man degg)

2) Axeddam adyuc iserh'an ennes di tawuri n...... itirin di aggay/taggayt asadri n...... deg umcan n erxedmet i yedjan di zenqet ….. taghiwant...... tamnat......

3) Ad'umi n kuntratu n erxedmet i gha yarin adyiri n......, ademnen axeddam s iij n erxedmet bera abeddi mah'end yedda tesrih' n erxedmet.

4) Axeddes n ticcit n rexdayem ennes adyiri...... € kemren kur ccha, di...... texrisat.

5) Ass n erxedmet adyiri n...... tiseâatin kur simana, s ighimiyen usad'uf.

6) Ad'ummi n erweqt ussegwas n ighimiyen adyiri n...... wessan.

7) Aârad'- a aghas yiri tasekwit ar tarezmit n tesrih' n erxedmet.

Tazeddixt: Wah / La
Ermesruf: Wah / La
Amesni: Wah/ La

Tafada immanint.

TIMETTAT N TESRIH' N TAZEDDIXT X TAKESSIT N TARRAWT

Umlan n wedmawen ubarrani ikessin
Degg n tesrih' i ghas

Umlan n wedmawen ubarrani ideksin nigh ixsen adeksin
Aseghnas ak wenni ikessin

Umlan n tesrih' n tazeddixt intetta

  • Tarrawin ittirin x wenni ikessin izedghen di Spanya ikis itkunen.

  • ¿Wenni ikessin ghi netta iteggen issurifen- a d/nigh dinni ca neghnit iteggen timetta n tazeddixt x tikessit n tarrawt?

 

TIMETTAT N UTTUN USTEÂREF N IBARRANIYEN

Amcan mani ntetta uttun usteâref n ubarrani:
Spanya
Barra i Spanya
Tamahilt/Erqunsuliya

Umlan n timetta:
Sibbet ix ntetta uttun usteâref ubarrani (2): Udmis
                                                               Asadri
                                                               Ametti
Afesser n sibbet: carreh' sibbet ix teh'wajed acucen uttun usteâref ubarrani s ufesser, n tamesmunt, tasudut nigh n ijj n benadem ititettan (ideblayen izuyaz, erbankawat, atg.) d aseh'da n recwaghed enni ixasen icehd'en.

 

TIMETTA N TAKARD'A N USTEÂREF UBARRANI

Digg n takard'a intetta:

  • Aghimi x tighuri nigh unegmay

  • Axeddam uâettu n reh'dadat

  • Tesrih' n tazeddixt amezwaru n erweqt

  • Tesrih' n tazeddixt n wexraf amezwaru n erweqt

  • Tesrih' n tazeddixt n wexraf wis tnayen n erweqt

  • Tesrih' n tazeddixt ghi x ca imaghlayen

  • Tesrih' n tazeddixt x ukessi n tarrawt

  • Turagt n tzddiɣt n wakud azgrar

  • Tesrih' n tazeddixt d erxedmet amezwaru

  • Tesrih' n tazeddixt d erxedmet n wexraf amezwaru

  • Tesrih' n tazeddixt d erxedmet n wexraf wis tnayen

  • Tesrih' n erxedmet n ijj ud'umi

  • Tesrih' n rexdayem barra i aghlan

  • Ameghlay n tesrih' n erxedmet

  • Aslag n takard'a (mara ucantet, weddantet, diyeâent nigh wa tesxeddimen)

  • Abedder n waddad

  • Abedder n umal n takard'a